معمای تابلو مظفرالدین شاه؛ سرقتی از کاخ گلستان یا اثری تقلبی؟ - وبلاگ به آبادی

به گزارش وبلاگ به آبادی، حدود 22 سال پیش در حراجی کریستیز، تابلویی از چهره مظفرالدین شاه قاجار به قیمت 44 هزار و 650 پوندِ انگلیس فروخته شد که امروز شائبه خروج و سرقت این تابلو از کاخ گلستان مطرح شده است؛ تابلویی که مسؤولان کاخ گلستان از گذشته تا کنون عموما وجود آن را در کاخ تایید نمی نمایند و حتی احتمال تقلبی بودن آن را مطرح نموده اند.

به گزارش ایسنا، در این پرتره مظفرالدین شاه قاجار یونیفرم مخصوص به تن نموده که با مدال هایی زینت بخشیده شده است. او کلاه سیاه پَر داری جواهرنشانی به سر دارد و درحالی که سبیل هایش را تاب داده، به روبه رو خیره شده است. اطلاعات این تابلو رنگ روغن در وب سایت حراجی کریستیز موجود است. نوشته شده که تابلو اثری از کمال الملک است، در سمت چپ پایین تابلو نیز امضایی از کمال الملک ـ نقاش ایرانی ـ دیده می گردد. قدمت نقاشی سال 1319 هجری قمری/ 2-1901 میلادی اعلام شده است. در حراجی سال 2000 میلادی، قیمت برآورد شده برای فروش این تابلو، رقمی بین 12 تا 18 هزار پوند انگلیس بود اما در نهایت به مبلغ 44 هزار و 650 پوند فروخته شد.

حالا پس از 22 سال، ادعاهایی درباره خروج این تابلو از کاخ گلستان و فروش آن در حراجی کریستیز مطرح شده است. در گفته هایی که به دو نفر با عنوان کارمندان کاخ گلستان نسبت داده شده، آمده است: پرتره رنگ روغن مظفرالدین شاه در سال 1378 از این کاخ خارج شده است. بعلاوه عکسی سیاه و سفید از تالار برلیان کاخ گلستان برای تایید این ادعا منتشر شده که نشان می دهد همان تصویر فروخته شده در حراجی، بالای یکی از درهای تالار نصب شده بود.

اما احمد دِزواره ای که از اواخر دهه 50 تا سال 1386 ریاست موزه های کاخ گلستان را به عهده داشته است، تمام این ادعاها را رد می نماید و به ایسنا می گوید: در تالار برلیان کاخ گلستان که عکسی با این تابلو از آن منتشر شده است، تا زمانی که من ریاست این مجموعه را به عهده داشتم اصلا چنین تابلویی وجود نداشت. تالار برلیان سراسر آینه کاری است و جایی برای نصب تابلو ندارد. ادعاهایی که درباره خروج این تابلو یا به سرقت رفتن آن مطرح شده است نیز همه تهمت و دروغ محض است.

او اضافه می نماید: از دهه پنجاه تا هشتاد (خورشیدی)، تنها محلی که در کاخ گلستان تابلو داشت، عمارت بادگیر بود.

دِزواره ای موضوع را حتی از افرادی که از سال 1320 در کاخ گلستان کار می کردند، پی گیری نموده است، می گوید: حتی قدیمی های کاخ گلستان چنین تابلویی را به خاطر نمی آورند و این ادعا دروغ محض است و آن هایی که چنین دروغی را مطرح نموده اند باید از خدا بترسند.

مرتضی ادیب زاده ـ مدیرکل موزه ها و اموال تاریخی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ اما درباره سرنوشت این تابلو با توجه به ادعاهایی که تا کنون مطرح است، فعلا ترجیح می دهد اظهارنظری نداشته باشد تا آنالیز های کارشناسان کاخ گلستان تکمیل گردد. او به ایسنا می گوید: کارشناسان در مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان درحال آنالیز اسناد و مدارک و دفاتر ثبت اموال تا سال 1317 خورشیدی هستند. دفتری هم به سال 1310 مربوط می گردد که اگرچه اموال ثبت شده در دفتر سال 1317 به آن وارد شده است اما درحال آنالیز دفتر سال 1310 هم هستند و روی تمام اسناد کار می نمایند.

به گفته او، تا کنون سند و مدرکی دال بر این که چنین تابلویی در کاخ گلستان وجود داشته، به دست نیامده است.

مدیرکل موزه ها می گوید: چنانچه در یکی از دفاتر اموال ثبتی، نامی از این تابلو، ثبت شده باشد و معین گردد که این اثر از کاخ گلستان خارج شده است، براساس مستندات برای استرداد آن اقدام می کنیم و پرونده اینترپل را تشکیل می دهیم.

ادیب زاده درباره این احتمال که ممکن است اموال یا اثری از کاخ گلستان در این دفاتر ثبت نشده باشد؟ اظهار می نماید: ما یک فرم شماره 9 اموال داریم و یک سری دفاتر اولیه که تمام اموال در آن ها لیست شده است. تمام این دفاتر و فرم شماره 9 در کاخ گلستان موجود است و چندین کارشناس به طور جد از همان زمان که خبر احتمال خروج این تابلو از کاخ گلستان مطرح شد، درحال آنالیز مدارک و مستندات هستند که به محض معین شدن، نتیجه تا اوایل هفته آینده اعلام خواهد شد.

تالار برلیان، کاخ گلستان

در کاخ گلستان اما کارشناسان در حال صحت سنجی تصاویر منتشر شده از این تابلو و آنالیز مدارک و مستندات هستند. هرچند مسؤولان مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان، احتمال تقلبی بودن این تابلو را نیز مطرح نموده اند. آفرین امامی ـ مدیر مجموعه میراث جهانی گاخ گلستان ـ در اظهار نظر اولیه با اشاره به بعضی تفاوت هایی که در تابلوی فروش رفته در کریستیز و عکس های سیاه و سفید منتشر شده از تالار برلیان، مشاهده نموده و گفته است: شاید تابلویی که در کریستیز فروش رفته، تقلبی بوده یا شاید تابلوی دیگری غیر از این اثر باشد. هرچند این ها مانع آنالیز ما برای کشف انتها تابلوی موجود در عکس های نمی گردد.